Wat gaan we doen om het beleidsdoel te realiseren?

In de provincie Zuid-Holland wordt het innovatiepotentieel onvoldoende benut terwijl er een extra uitdaging ligt in de transitie naar een duurzame, circulaire en digitale economie. De provincie wil het innovatiepotentieel daarom beter benutten om (brede) welvaart te behouden en liefst te verhogen, én het mogelijk te maken dat bedrijven een grotere bijdrage leveren aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen, vooral aan de transitie naar een duurzame, circulaire en digitale economie. Veel van de in dit hoofdstuk genoemde programma’s en regelingen dragen bij aan provinciebrede transities als digitalisering, klimaatadaptatie, duurzaamheid en de energietransitie.

Bovendien zorgt innovatie dat er een klimaat ontstaat waarin bedrijven zich graag willen vestigen: innovatie is cruciaal voor het behoud van de economische positie van de Zuid-Hollandse bedrijven. Door innovatie kunnen concurrentievoordelen worden behaald en kan meer toegevoegde waarde worden gegenereerd voor economie en maatschappij, hier en elders.

Innovatie stimuleren gebeurt door innovatieve ecosystemen te stimuleren en te versterken waarin bedrijven functioneren. Dat betekent dat we kijken naar de ‘omgeving’ waarin bedrijven opereren, om daarbij aan te sluiten met beleidsinterventies. De provincie is de ultieme laag om deze ecosystemen te laten floreren en de samenwerking tussen (grote en kleine) bedrijven, kennisinstellingen en overheden te stimuleren.

Daarbij vervult het innovatieve midden- en kleinbedrijf (mkb) - met name binnen de topsectoren van Zuid-Holland - een sleutelrol, als kraamkamer van vernieuwende ideeën, producten en processen. We hebben daarnaast aandacht voor alle soorten bedrijven, waarbij grote bedrijven meestal geen hulp nodig hebben maar wel interessant zijn als sterke partners in de transities. Het brede mkb vormt de ruggengraat van de lokale en regionale economie, waarin ze ook geworteld zijn. Transities zijn pas succesvol als niet alleen een kopgroep innovaties ontwikkelt, maar ook het ‘peloton’ van het brede mkb én de grote bedrijven meegaan in de transities.

Door in te zetten op transities en innovatie zorgen wij ervoor dat Zuid-Holland klaar en weerbaar is voor de toekomst.

Om de doelen op gebied van innovatie te bereiken worden de volgende succesvolle subsidieregelingen in 2023 opnieuw ope gesteld:

• MKB Innovatiestimulering Topsectoren (MIT) om regionale innovatie binnen de topsectoren te stimuleren (€ 14 mln);
• Campussen Zuid-Holland, voor kansrijke initiatieven binnen onder meer de campussen van de Technische Universiteit Delft, de Universiteit Leiden en de Space Campus Noordwijk (€ 1,5 mln). Voor campusomgevingen zijn ook Europese middelen inzetbaar, zie hieronder;
• Regionale Netwerken voor innovatie in Zuid-Holland, voor het versterken van het organiserend vermogen van innovatieve economische clusters en hun onderlinge verbondenheid (€ 1,5 mln).

Daarnaast zijn middelen beschikbaar om bij te dragen in de volgende onderwerpen:

• Vormgeven en uitwerken van prioriteiten uit de nationale en regionale Groeiagenda (€ 0,5 mln);
• Vaste financiering van de InnovationQuarter-organisatie, de regionale ontwikkelingsmaatschappij van Zuid-Holland (€ 2 mln);
• Campusomgevingen, innovatieprogramma’s en voucherregelingen (€ 9,6 mln): het betreft middelen uit de Europese EFRO-regeling via het Kansen voor West-programma ad. € 7,6 mln en eigen provinciale cofinanciering ad. € 2 mln. De Europese middelen lopen hierbij niet via de provinciale administratie maar via de managementautoriteit van het Kansen voor West-programma, dit is de gemeente Rotterdam;
• Inrichting en uitwerking van de Spacecampus in het kader van de regiodeal Noordwijk (€ 2 mln);
• Het Startup in Residence-programma en andere activiteiten die het Innovatieteam uitvoert (€ 0,5 mln);
• Biobased Economy (€ 0,5 mln), voor met name de ontwikkeling van de Biotech Campus Delft;
• Het project ACCEZ (€ 0,9 mln) voor ontwikkeling van hergebruik in basismaterialen van onder meer de bouwwereld;
• Versterking Life Sciences and Health cluster (LSH; € 0,3 mln) met name voor ontwikkelingen van het LSH cluster rondom Leiden en Rotterdam, en de opzet van een Taskforce LSH binnen de Economic Board Zuid-Holland;
• Breed mkb (€ 0,8 mln), waarbij wordt gewerkt aan een robuust ecosysteem voor ondernemerschap om het brede midden- en kleinbedrijf in Zuid-Holland te versterken en te ondersteunen, onder meer via de subsidieregeling ‘MKB-deals’ met gemeenten;
• Leerpark Drechtsteden (€ 0,6 mln), bedoeld om het innovatieklimaat in de maritieme maakindustrie te versterken door de vestiging van startups en scale-ups. Daartoe wordt de centrale campus Leerpark verder ontwikkeld met onder andere de ‘Maakfabriek’. De Maakfabriek is een productiehal voor startups en maakt onderdeel uit van het plan om het Leerpark in Dordrecht te ontwikkelen tot Fieldlab Smart Industry Campus. De Maakfabriek beoogt een nauwe samenwerking tussen startups, de maakindustrie, R&D-teams van gevestigde innovatieve bedrijven, onderwijsinstellingen en investeerders.

Externe middelen
Voor de subsidies van Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en Europese territoriale samenwerking (Interreg) is de nieuwe Europese zevenjaarsperiode in 2021 ingegaan. Voor de gehele zeven jaar is er vanuit EU en Rijk circa € 35 mln beschikbaar voor Ambitie 4, onderwerp innovatie. In jaarschijf 2023 zal hiervan circa € 7,6 mln worden besteed. Op basis van de huidige openstellingsstrategie worden de middelen met name besteed aan de ontwikkeling van de campusomgevingen, innovatieprogramma’s en voucherregelingen.
De provincie stelt eigen cofinancieringsmiddelen beschikbaar om extra sturing, gebruik en effect van deze EU-middelen te bereiken. De eerste subsidies hieruit zijn in 2022 verstrekt en ook in 2023 zal een bijdrage worden geleverd (€ 2 mln).

In 2023 is voor greenports € 1,9 mln beschikbaar. Het programma zet de onderstaande thema’s voort, waarbij er zeer nadrukkelijk prioriteit wordt gegeven aan de maatschappelijke transities in digitalisering en verduurzaming van energie, water en logistiek. Dit jaar wordt onder meer uitgevoerd:

• Modernisering van het teeltareaal zoals ondersteuning van de gebiedsontwikkelingsprocessen Broekpolder en Oranjepolder (Greenport West-Holland) en Baan- en Sotaweg (Greenport Aalsmeer). Daarnaast wordt verder gewerkt aan passend ruimtelijk beleid, denk innovatieve tuinbouwruimte creëren en aan verduurzaming van het productie-areaal en de dynamische glasmonitor. De provincie stimuleert samen met de partners in de Greenport West-Holland de transitie naar duurzame teelt door duurzaam waterbeheer en de ‘emissieloze kas’ te bevorderen.
• Inzet op energietransitie door voortzetting Energie Akkoord Greenport West-Holland. Hier komen uit voort:
  • onderzoek naar duurzame energie-oplossingen voor de sector.
  • kennisdeling en netwerkontwikkeling die energieprojecten rond glastuinbouwclusters bespoedigen, zoals geothermieboringen en afspraken over (boven)regionale warmteplannen en aansluitingen voor glastuinbouwbedrijven daarop.
• In 2023 worden concrete verbindingen via spoor en binnenvaart voor verslogistiek gestart, om te verduurzamen en uitstoot te verlagen. Dit gebeurt in samenwerking met bedrijven. Daarnaast draagt de provincie bij aan innovatieve spoorconcepten zoals Cargobeamer, Lorryrail, optimalisering afhandeling goederentreinen, optimalisering van de locaties van de logistieke en handelsbedrijven en de slimme emissieloze koelcontainer. Hier zijn mogelijkheden aanwezig voor aanspraak op rijksgelden vanuit bijvoorbeeld het Nationaal Groeifonds en -op infrastructuurgebied- vanuit het ‘Bestuurlijk Overleg Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport Goederenvervoercorridor’(BO MIRT GVC).
• In 2023 zal de ontwikkeling van het agrologistieke cluster Dutch FreshPort (DFP, het betreft het gebied Ridderkerk - Barendrecht), als vitaal onderdeel van de Greenport West Holland onverminderd voortgaan. Het gaat om de mogelijkheden tot campusontwikkeling voor technologische innovaties, voor verduurzaming en voor verbetering van de bereikbaarheid en bestuurbaarheid in het gebied.
• Continuering van het innovatiepact Greenport West-Holland door bijdragen aan innovatieprojecten op het gebied van circulair, duurzaamheid en digitalisering zoals innovatieprogramma Agritech.
• Deelname aan internationale beurzen en verstevigen van Europese samenwerkingsmogelijkheden in het ERIAFF-netwerk binnen de Plants en Plant Proteins werkgroep.
• Voortzetting van de jaarlijkse subsidies voor de Zuid-Hollandse greenports voor versterking van het netwerk om op triple helixniveau samen te werken. Hiermee wordt de benodigde transitie in de glastuinbouw naar duurzaam en digitaal versneld.
• Tot slot wordt in 2023 de uitwerking van de tuinbouwmonitor voortgezet. Door monitoring en dataverzameling kunnen we zichtbaar maken wat de stand van zaken is van de economische toegevoegde waarde en de benodigde transitie en verduurzaming in onze regio en welke stappen nog gezet moet worden om onze ambities te halen.

Het Haven Industrieel Complex (HIC) in Rotterdam en omgeving is van groot belang voor de regionale en nationale economie en werkgelegenheid en vormt een onmisbare schakel in de transitie naar een nieuwe economie. Hierbij gaat het om het helpen realiseren van een CO ₂ -arme, circulaire en slimme haven en het benutten van de economische kansen die hiermee gepaard gaan.

De provincie richt zich bij de transitie van het HIC op:

• samenwerking en innovatie stimuleren
• havengerelateerde ontwikkelingen en overslaglocaties ruimtelijk mogelijk maken
• een energie- en grondstoffenefficiënte haven stimuleren en faciliteren
• de Greenport- en Mainportrelatie stimuleren door het bedrijfsleven te faciliteren

De inzet van de provincie bij de transitie van het HIC is zowel terug te vinden in Beleidsdoel 3-3 ‘Naar een duurzaam energie- en grondstoffensysteem in de industrie’ als in Ambitie 4 ‘Concurrerend Zuid-Holland’. In Beleidsdoel 3-3 ligt de focus op afspraken uit het Klimaatakkoord voor een energie- en grondstoffenefficiënte industrie in Zuid-Holland, waaronder de industrie die in de Rotterdamse haven is gevestigd. Hiervoor kan ook gebruik gemaakt worden van generiek instrumentarium uit Ambitie 4, onder andere op het gebied van innovatie zoals de RNIZ-regeling voor netwerken.

In Beleidsprestatie 4-1-3 zijn incidentele procesmiddelen geraamd om studies te ondersteunen en pilots uit te voeren op het gebied van maritiem. In 2023 gaat het om een bedrag van € 0,1 mln.
In 2024 / 2025 is incidenteel € 3 mln geraamd voor een subsidie-openstelling Kansen voor West 3, die zich richt op verduurzaming van het HIC.

Er is in 2023 voor dit onderwerp € 1,4 mln materieel budget beschikbaar. Daarnaast heeft de provincie de beschikking over de eigen projectorganisatie. De budgettaire formatie hiervan is vanaf 2022 met 1 fte uitgebreid. Hiermee zetten we in op de 4 gedefinieerde pijlers:

• Goede digitale infrastructuur zoals 5G en glasvezel;
• Stimuleren van digitale innovaties zoals kunstmatige intelligentie (AI) en quantumtechnologie;
• Mensgerichte transitie met de focus op kennis en vaardigheden in de arbeidsmarkt, het brede mkb, smart city initiatieven (zoals slimme lantarenpalen) en ethiek en waarden;
• Het stimuleren van ‘cyberinnovatie’ en ‘cyberbewustzijn’ bij bedrijven.

Omdat met name het brede mkb en ook kleine en middelgrote gemeenten het lastig hebben bij bovengenoemde onderwerpen, willen we kennis en bewustzijn onder deze doelgroepen verspreiden. Hierbij werken we samen met andere provinciale initiatieven zoals de Human Capital Agenda en het interne digitaliseringsprogramma in het provinciehuis.

De provincie gebruikt het budget verder voor activiteiten om partijen zoals fieldlabs met elkaar te verbinden, bijvoorbeeld op het thema Smart City en Cyberveiligheid waarin wordt samengewerkt met The Hague Security Delta. We willen ons focussen op toepassing van technologieën zoals AI en Quantum. Daarnaast willen we ons richten op de profilering van Zuid-Holland als regio voor de ontwikkeling van sleuteltechnologieën.

Samen met Beleidsprestatie 4-1-1 Innovatie Stimuleren wordt ingezet op cofinanciering van een regionale European Digital Information Hub (EDIH) in Zuid-Holland. Deze EDIH zal in 2023 starten met de ondersteuning van bedrijven in hun digitale transformatie en doet dit zonder winstoogmerk. Deze ondersteuning kan bestaan uit testruimte bieden, netwerkactiviteiten initiëren, (potentiële) medewerkers trainen en opleiden, digitale transformatie ondersteunen en toegang tot financiering mogelijk maken. De cofinanciering betreft € 0,5 mln van de genoemde € 1,4 mln materieel budget voor deze beleidsprestatie.

De strategie Circulair Zuid-Holland is in 2020 vastgesteld. Voor dit onderwerp is in 2023 € 2 mln aan materieel budget beschikbaar. De reguliere formatie hiervoor is tot en met 2027 gedekt. De provincie Zuid-Holland vervult de rol van opdrachtgever, verbinder en aanjager binnen de transitiethema’s Bouw, Groene Grondstoffen en Voedsel, Maakindustrie en Kunststoffen. De activiteiten in 2023 zijn gericht op:

• De uitbouw van de circulaire vernieuwersnetwerken, hun ambities en agenda’s. Het gaat hierbij om de thema’s biobased bouwen, natuurlijke reststromen, circulaire zonne-energie en de opbouw van een netwerk voor retoursystemen voor plastic verpakkingen;
• Vernieuwende doorbraakprojecten stimuleren en uitvoeren die de circulaire toekomst hanteerbaar en tastbaar maken. Hiervoor stellen we in 2023 de subsidieregeling Circulair Zuid-Holland opnieuw open;
• Kennisdeling en regionale samenwerking rond het thema circulair verder stimuleren en ondersteunen, met speciale aandacht voor gemeenten;
• De agenda Circulair Zuid-Holland actualiseren, een provinciebreed onderwerp dat alle ambities raakt. Elke ambitie heeft 2022 een eerste agenda opgeleverd met de bijdrage die zij levert aan de transitie naar een circulaire maatschappij. In 2023 wordt deze geactualiseerd waarbij zowel aandacht is voor het behalen van de 50% doelstelling in 2030 als 100% circulair in 2050.

Vernieuwersnetwerken bestaan uit innovatieve spelers (bedrijven, overheden, kennisinstellingen) die zich richten op een nieuwe circulaire waardeketen. Er is een toenemende interesse in de Zuid-Hollandse transitie-aanpak, die bestaat uit circulaire vernieuwersnetwerken en doorbraakprojecten. Doorbraakprojecten zijn circulaire ketenprojecten die gericht zijn op radicale en baanbrekende innovaties die zorgen voor een systeemverandering. Om de transitie te versterken is het cruciaal nieuwe vernieuwersnetwerken op te bouwen en bestaande uit te bouwen. Hiertoe wordt € 0,2 mln extra ingezet.

Om de doelstellingen uit het coalitieakkoord te realiseren zijn de volgende activiteiten en initiatieven geprogrammeerd:

• Verlenging van de subsidieregeling Verduurzaming bedrijventerreinen (€ 3 mln) om maatregelen voor Energiebesparing en duurzame opwekking en Verduurzaming in groen en Circulariteit te subsidiëren.
• Openstelling van de subsidieregeling planvorming bedrijventerreinen (€ 0,5 mln) om samenwerkingsverbanden van bedrijven op te richten en te stimuleren toe te werken naar toekomstbestendige bedrijventerreinen.
• Openstelling van de subsidieregeling planvorming detailhandel (€ 0,5 mln) om samenwerking binnen winkelgebieden te stimuleren, te komen tot vitale centra en leegstand tegen te gaan.
• Behoefteraming kantoren laten opstellen om de actualisatie van de regionale kantorenvisies vanaf eind 2023 voor te bereiden.
• Onderzoek naar, monitoring van en kennisdeling over de bedrijventerreinen-, winkelgebieden- en kantorenmarkt, door data te verzamelen en in te kopen, behoefteramingen uit te voeren, masterclasses te organiseren en pilots uit te voeren (€ 1 mln).
• Vertalen van de Beleidsbrief detailhandel en nieuwe instrumenten uit de bedrijventerreinenstrategie naar het omgevingsbeleid en beoordelen van de regionale visies bedrijventerreinen. De instrumenten uit de bedrijventerreinenstrategie betreffen onder meer beslissingslijnen over te behouden terreinen, minimale milieucategorieën en functiemenging op terreinen.
• Op basis van overleg met het externe veld (zoals parkmanagers en ambassadeurs bedrijventerreinen, centrummanagement winkelgebieden en gemeenteambtenaren detailhandel) maatregelen nemen en uitvoeren om bedrijventerreinen en winkelgebieden toekomstbestendig en vitaal te houden en te maken.
• Verdieping in afstemmen met de andere opgaven op ruimtelijk gebied (opgaven ruimte, wonen, bodem, mobiliteit en milieu), om te borgen dat de positie die de provincie op verstedelijkingsdossiers inneemt integraal wordt bepaald.
• Opstellen van een ruimtelijk-economische strategie om inzage te krijgen in de gewenste ruimtelijke economische toekomst/inrichting van de provincie Zuid-Holland (binnen realistische kaders) en het  instrumentarium dat nodig is om dat te realiseren.
• Verdieping in afstemmen met en bijdragen aan de transitieopgaven zoals circulair, energietransitie en klimaatadaptatie.

De beoogde acties om de afgesproken doelstellingen te bereiken zijn in 2023:

• Instandhouding van het programmateam, in samenwerking met InnovationQuarter en de Economic Board Zuid-Holland (€ 1,8 mln voor de periode 2020-2023).
• Een meerjarige subsidieregeling waarin partijen subsidie kunnen aanvragen voor specifieke sectoren binnen de regionale arbeidsmarkt, aansluitend bij de doelstellingen van de Human Capital-akkoorden Zuid-Holland  (in totaal € 5 mln t/m 2023).
• Samenwerking met andere provincies in Nederland, al dan niet in IPO-verband, waar vergelijkbare projecten voor de arbeidsmarkt zijn of worden ontwikkeld.
• Deelname aan en betrokkenheid bij landelijke arbeidsmarktinitiatieven die zijn gehonoreerd door het Groeifonds.
• Deelname aan en betrokkenheid bij het regionale transitieplan voor Groot Rijnmond en het Haven-Industrieel Complex (HIC). Hiervoor is in 2023 ruim € 9 mln aan Europese middelen beschikbaar, uit het European Just Transition Fund.
• Tijdens de coronacrisis aan werkgevers de Kickstart Your Career subsidie aangeboden, om recent gediplomeerden in dienst te nemen. Door de onverwacht snelle conjunctuuromslag sinds 2021 is deze regeling sterk onderbenut gebleven. Het overtollige budget 2022 (naar schatting € 0,8 mln) is bij Najaarsnota 2022 naar de algemene middelen van de provincie teruggevloeid. Verzocht wordt nu om deze € 0,8 mln vanaf 2023 opnieuw in te zetten binnen hetzelfde domein en onderwerp (Human Capital). Hiermee kan de subsidieregeling ‘deelakkoorden human capital Zuid-Holland’ (er wordt overtekening verwacht) worden opgehoogd waarmee de afgesproken doelstellingen beter bereikbaar worden.

Beoogd effect:

• Een goed functionerende, veerkrachtige en adaptieve arbeidsmarkt waarbij de betrokken partijen vanuit hun rol en verantwoordelijkheid ertoe bijdragen het aanwezige potentieel te gebruiken;
• Een beroepsbevolking die een positieve vestigingsvoorwaarde voor (toekomstbestendige) bedrijven is.

Voor 2023 zijn de volgende activiteiten en initiatieven geprogrammeerd:

• Restaureren en herbestemmen van rijksmonumenten (€ 3,6 mln). Met de bijbehorende subsidieregeling verlenen we subsidies voor de restauratie van rijksmonumenten. Ook nemen we duurzaamheids- en toegankelijkheidsmaatregelen voor herbestemming van religieus, agrarisch en industrieel erfgoed. Door ook in 2023 meer middelen beschikbaar te stellen voor de restauratie van rijksmonumenten helpen we de restauratieachterstand bij rijksmonumenten in Zuid-Holland in te lopen.
• Opdrachten verlenen voor herbestemming en verduurzaming van rijksmonumenten (adviezen op maat).
• Verlenen van boekjaarsubsidie om vakmanschap in de restauratiemarkt te bevorderen (€ 0,1 mln).
• Monitoren van de restauratieachterstand bij Rijksmonumenten in Zuid-Holland via de Erfgoedmonitor (€ 0,1 mln)
• Erfgoedlijnen (€ 2,5 mln): Om ons erfgoed beter beleefbaar te maken, ontwikkelen we de 7 erfgoedlijnen verder, samen met zo’n 300 in- en externe partners. Met de subsidieregeling voor Erfgoedlijnen subsidiëren we uitvoeringsprojecten op advies van de erfgoedtafels. In 2023  is er voor de erfgoedlijnen € 2,5 mln beschikbaar (subsidiebudget € 2,5 mln en overige voor opdrachten).
• Openstellen van de subsidieregelingen voor regulier en groot onderhoud molens (€ 1,4 mln). Door groot onderhoud is het mogelijk kostbaardere restauraties aan molens uit te stellen. Door hier incidenteel jaarlijks geld beschikbaar voor te stellen, kunnen wij de kosten voor de instandhouding van de Zuid-Hollandse molens over de langere termijn zo laag mogelijk houden. Bovendien blijven de monumentale waarden van deze werktuigen behouden en kunnen deze op veilige wijze worden opengesteld voor het publiek.
• Boekjaarsubsidie aan het Erfgoedhuis (€ 2 mln), zodat dit orgaan in staat is conform de gemaakte afspraken bij te dragen aan de erfgoedsector in Zuid-Holland. In lijn met het indexeringsbeleid wordt de boekjaarsubsidie van het Erfgoedhuis geïndexeerd. De gedecentraliseerde rijksmiddelen voor het Provinciaal Steunpunt voor Monumenten en Archeologie worden eveneens structureel geïndexeerd met circa € 0,1 mln.
• Toerisme (€ 0,8 mln). Het gaat hier vooral om de subsidieregeling toerisme, waarbij projecten worden ondersteund die bijdragen aan zowel toerisme als maatschappelijke opgaven, aan verduurzaming, en die bewoners en jeugd betrekken. Ook worden regionale samenwerkingen met onder meer het Nationale Park Hollandse Duinen en de data-alliantie ondersteund.
• Immaterieel erfgoed. Om immaterieel erfgoed zoals streektaal en –geschiedenis te behouden, wordt waar mogelijk aansluiting gezocht bij bestaand beleid. In het jaarplan 2023 van Erfgoedhuis Zuid Holland zijn hiervoor diverse activiteiten opgenomen.
• Voor 2023 is € 0,1 mln beschikbaar voor Erfgoeddealprojecten. Het landelijke Programma Erfgoeddeal loopt af in 2022. In het regeerakkoord van het kabinet Rutte IV wordt geen vervolg aan dit programma gegeven. In IPO-verband wordt daarom bij het ministerie van OCW gepleit voor een vervolg en bij voorkeur voor een uitbreiding hiervan. Dit in het licht van de grote landelijke transitieopgaven voor klimaatadaptatie, energietransitie en stedelijke groei en krimp. Deze opgaven leiden tot aanzienlijke ruimtelijke ingrepen waarbij erfgoed een belangrijke inspiratiebron kan zijn.

Om de doelstellingen van het coalitieakkoord te realiseren zijn de volgende activiteiten en initiatieven geprogrammeerd voor 2023:

• Beheer van het provinciaal depot voor archeologische vondsten (€ 0,3 mln). De middelen zetten we in voor het collectiebeheer, waaronder verdere digitalisering van analoge opgravingsdocumentatie en adequate huisvesting.
• In 2023 treffen we verdere voorbereidingen voor de verhuizing naar een nieuw provinciaal archeologisch depot. Hiervoor wordt samengewerkt met de gemeente Katwijk, die optreedt als bouwheer voor de aanbouw van de locatie waarin het nieuwe depot zal worden gehuisvest. Daarnaast werken we aan het programma ‘Huis op Orde’, waarin de werkprocessen in ons depot verder worden gestroomlijnd, alle (digitale) data actueel worden gehouden en de provinciale collectie gereed wordt gemaakt voor verhuizing naar de nieuwe locatie.
• Publieksbereik archeologie: In 2023 zullen wij ons bezinnen op de wijze waarop wij onze ambities op het terrein van publieksbereik willen realiseren. Dit doen we in samenwerking met onder andere het Erfgoedhuis Zuid-Holland. Een voorbeeld is de betrokkenheid van de provincie bij de netwerktafel Ontstaan van Holland, een samenwerkingsverband van publieke en private partijen gericht op publieksactiviteiten en projecten over het ontstaan van het graafschap Holland (900–1300).
• Limes Unesco (€ 0,2 mln). In juli 2021 is de Neder-Germaanse Limes tot Werelderfgoed benoemd. Hiervan liggen 5 locaties in Zuid-Holland. We werken samen met Nederlandse en Duitse partners in een samenwerkingsregeling om aan de eisen van Unesco te voldoen.

Om de afgesproken doelen te behalen dragen we bij aan de culturele basisinfrastructuur in Zuid-Holland. We financieren de volgende culturele instellingen in Zuid-Holland:

• Probiblio, om de openbare bibliotheken in onze provincie te ondersteunen (€ 5,1 mln). Probiblio voert daar wettelijke taken voor uit die voortvloeien uit de Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen en die zijn opgenomen in het geactualiseerde provinciale toetsingskader (2022).
• Kunstgebouw (€ 1,7 mln). Het Kunstgebouw biedt als expert op het terrein van cultuuronderwijs tweedelijns ondersteuning aan gemeenten en onderwijs in Zuid-Holland via de programma’s Cultuureducatie met kwaliteit (CmK), kijkkunst en doekunst voor het primair onderwijs. De organisatie is versterkt en de uitbreiding naar het voortgezet onderwijs en cultuurparticipatie wordt voortgezet.
• Jeugdtheaterhuis (€ 0,3 mln). Het Jeugdtheaterhuis biedt binnenschoolse en buitenschoolse theatereducatie- en musicallessen voor jongeren op 5 locaties in de provincie Zuid-Holland, daarnaast is het werkgebied in de Krimpenerwaard uitgebreid.
• Popunie (€ 0,2 mln). De Popunie ondersteunt beginnende popmuzikanten met een helpdesk, cursussen en workshops. Daarnaast bevordert Popunie het optreedklimaat. Popunie zorgt voor aansluiting van de provincie bij het landelijke programma Kunstbende, een talentenwedstrijd voor jongeren.
• SEOP (circa € 0,1 mln). Stichting Educatieve Orkest Projecten (SEOP) heeft als doel kinderen te laten kennismaken met klassieke muziek, met name symfonieorkesten via diverse projecten voor het primair onderwijs, onder meer het project Gershwin.
• Bevrijdingsfestival (circa € 0,1 mln). De provincie ondersteunt het bevrijdingsfestival Rotterdam.

In 2021 is, in samenwerking met gemeenten opdracht gegeven voor een advies over samenwerking cultuurbeleid Zuid-Hollandse gemeenten, provincie en het Rijk. Dit heeft geleid tot een samenwerkingsagenda waarin afspraken zijn gemaakt over acties door de provincie, gemeenten en tweedelijnsinstellingen. In 2023 rollen we de samenwerkingsagenda cultuurparticipatie verder uit en verstevigen we de lobby richting het Rijk. Zeker met het oog op de stelseldiscussie die landelijk over cultuur zal gaan spelen, zoeken we actief de samenwerking met de gemeenten én met het ministerie van OCW. In overleg met de cultuurinstellingen leggen we nieuwe afspraken vast waarbij het nieuwe coalitieakkoord leidend zal zijn.